Giá trị của lòng trung thực trong văn hoá an toàn hàng không

Suốt hơn một thập kỷ qua, Cục Hàng không Việt Nam liên tục triển khai Cuộc vận động nâng cao nhận thức về Văn hóa an toàn hàng không. Thông qua những câu chuyện đầy xúc động, những con số thiết thực, những hình ảnh ý nghĩa, lực lượng đoàn viên, thanh niên ngành Hàng không đã góp phần nâng cao nhận thức về an toàn hàng không.

“Tôi sẽ không xấu hổ khi nói rằng "Tôi không biết", cũng sẽ không ngần ngại tham vấn ý kiến của các đồng nghiệp khi các kỹ năng của họ cần thiết cho việc phục hồi của bệnh nhân”. Đó là nguyên gốc một trong những lời thề của Hypocrate.

Cũng giống như lời thề Hypocrate trong ngành Y và văn hóa an toàn trong ngành Hàng không đều có một điểm chung, đó là đề cao tính tự giác và trung thực bởi đối với cả ngành Y và ngành Hàng không, sự không trung thực và tự giác của một cá nhân đang thực thi công vụ có thể ảnh hưởng tới sinh mạng của một hoặc nhiều người.

Sự trung thực là một yếu tố quan trọng và sống còn để xây dựng nên Văn hóa an toàn Hàng không - nền tảng cho sự phát triển bền vững của ngành Hàng không dân dụng Việt Nam. Những mẩu chuyện, nội dung tuyên truyền thú vị, sâu sắc, dễ hiểu trong các hoạt động của Cuộc vận động đã giúp những người dân, các em học sinh dù nhiều người chưa một lần đi tàu bay có thể hiểu được về mặt bản chất, tầm quan trọng của hoạt động hàng không, về những yếu tố cốt lõi để bảo vệ cho những chuyến bay an toàn... Trong số đó có câu chuyện về chuyến bay vào vũ trụ của phi hành gia huyền thoại Yuri Gagarin…

Có một câu chuyện đã được lan truyền ở Liên Xô trước đây, kể về việc vì sao Yuri Gagarin được lựa chọn để trở thành nhà du hành đầu tiên trên thế giới bay vào vũ trụ. Vì sao lại là chính ông, chứ không phải bất cứ một người nào khác đã được gắn bó với sứ mệnh lịch sử ấy?

Có tất cả 20 phi công trẻ từ khắp Liên bang Xô Viết đã được tuyển chọn để bước vào đợt huấn luyện cuối cùng và Yuri Gagarin là một trong số họ. Sau một thời gian tuyển chọn khắc nghiệt, tất cả chỉ còn lại 06 phi công. Họ là những phi công ưu tú nhất của Liên bang Xô Viết về sức khỏe, trí tuệ, tài năng, ngoại hình... Có thể nói tới thời điểm ấy, 06 phi công hoàn toàn cân tài, cân sức.

Tổng công trình sư Korolyov sau một thời gian hết sức đau đầu suy nghĩ đã quyết định làm làm một phép thử để chọn ra người có khả năng tốt nhất. Ông đã cho cả 06 ứng viên còn lại uống một loại thuốc gây đau đầu.

Sau đó, Korolyov hỏi: “Bây giờ cần khởi hành ngay, các anh thấy trong người thế nào, có sẵn sàng không? Tất cả đều trả lời thấy trong người tuyệt vời, duy nhất chỉ Gagarin trung thực nói rằng, anh đang cảm thấy nhức đầu. Và Gagarin được chọn vì sự trung thực đó.

Đối với một chuyến bay hết sức phức tạp và khó khăn về mặt kỹ thuật như chuyến bay lần đầu tiên đưa con người vào vũ trụ, bên cạnh các phẩm chất như lòng dũng cảm, trí thông minh, sự sáng tạo, thể lực tuyệt vời thì tính trung thực là một phẩm chất quý giá nhất. Bởi chỉ có lòng trung thực mới giúp cho người phi công nói ra những biểu hiện, hiện tượng về con người, kỹ thuật một cách khách quan nhất, trung thực nhất, không giấu diếm. Trên cơ sở đó, đội ngũ hỗ trợ kỹ thuật khổng lồ mới có thể đưa ra những quyết sách kịp thời và nhanh chóng nhất.

Trong văn hóa an toàn hàng không có một câu nói hết sức ý nghĩa và phần nào đó trùng với tính trung thực trong ngành Y, đó là See somthing, say something, dịch ra tiếng Việt đơn giản có nghĩa là “thấy gì nói nấy”, đơn giản hơn là chúng ta “Hãy lên tiếng” và “đừng im lặng”.

Một người bác sỹ sẽ không xấu hổ khi nói rằng "Tôi không biết", cũng sẽ không ngần ngại tham vấn ý kiến của các đồng nghiệp khi nhận thấy rằng ý kiến của họ là cần thiết cho việc điều trị bệnh nhân.

Một nhân viên dọn vệ sinh ở sân bay cũng sẽ trung thực báo cáo với bộ phận chức năng có liên quan khi phát hiện ra những vấn đề có thể ảnh hưởng hoặc uy hiếp tới an toàn hàng không.

 “See something, say something” không phải là hành vi “hớt lẻo” như một số quan niệm dân gian của chúng ta. Đó là những phát hiện tuy nhỏ nhưng hết sức quan trọng. Bởi trong an toàn hàng không, người ta đưa ra nguyên lý “tảng băng trôi”. Tảng băng trôi trên đại dương cho phần chóp nổi lên mặt biển rất bé, nhưng phần đế ngầm dưới nước rất lớn. Nếu người thuyền trưởng không có kinh nghiệp sẽ rất dễ va phải phần đế ngầm này. Một hành vi nhỏ có thể uy hiếp an toàn hàng không nhưng có thể tiềm ẩn sau đó nhiều nguy cơ nghiêm trọng.

Trong 10 năm qua, Cuộc vận động nâng cao nhận thức về Văn hóa an toàn Hàng không có một mục tiêu rất quan trọng là xây dựng Văn hóa “See something, say something” trong ngành Hàng không và toàn thể cộng đồng xã hội, chung tay vì những chuyến bay an toàn. Toàn Ngành đã chỉ đạo triển khai tổ chức được 23 chương trình tuyên truyền Văn hóa an toàn hàng không cho hơn 10 ngàn lượt người bao gồm cả đối tượng bên trong, và đối tượng bên ngoài ngành Hàng không, các tổ chức chính quyền, đoàn thể địa phương, lực lượng vũ trang, công an trên các địa bàn – anh Thái Minh Hải, Phó Bí thư Đoàn Bộ GTVT, Bí thư Đoàn TCT Cảng Hàng không VN cho biết thêm.

“Máy bay bay mạnh hơn chim, tại sao lại sợ cánh diều mong manh”

Trong hơn 10 năm qua, Cuộc vận động đã triển khai hơn 22 cuộc thi được các cơ quan, đơn vị trong ngành hàng không tổ chức với chủ đề “Em yêu Cảng hàng không quê em”, “Em yêu những chuyến bay trên bầu trời quê hương” cho hơn 30.000 em học sinh tại các trường học lân cận tại 21 Cảng hàng không, sân bay trên toàn quốc.

“Máy bay bay mạnh hơn chim, tại sao lại sợ cánh diều mong manh” là hai câu thơ của một em học sinh đạt giải nhất cuộc thi tổ chức năm 2011 tại trường THCS Nguyễn Trường Tộ, tỉnh Kiên Giang. Các em đã khiến ban tổ chức ngỡ ngàng về những nhận thức rất đúng đắn, hay, sâu sắc nhưng rất dí dỏm của tuổi thơ về an toàn hàng không.

Thông qua cuộc thi, các em học sinh đã từng bước hình thành nên những nhận thức ban đầu về an toàn hàng không. Việc giúp con em mình làm bài thi cũng nâng cao nhận thức của các bậc phụ huynh về văn hóa an toàn hàng không.

Một em học sinh sống ở khu vực lân cận Cảng Hàng không, sân bay sẽ báo ngay cho nhà trường khi nhận thấy các bạn mình thả diều ở khu vực lân cận cảng hàng không, sân bay. Một bác nông dân đang gặt lúa có thể báo ngay cho cơ quan chức năng địa phương khi nhận thấy có hiện tượng chiếu đèn laser công suất lớn có thể uy hiếp an toàn của tàu bay khi hạ cánh.

“See something, say something” – Bài học về giá trị của lòng trung thực sẽ tiếp tục được hun đúc và xây dựng từ mái trường của các thế hệ tương lai…