Kiến nghị giải pháp tháo gỡ vướng mắc trong quản lý, khai thác slot

Trên cơ sở thống nhất quan điểm đàm phán "có đi có lại" trong việc cấp và xin slot các đường bay quốc tế, Bộ GTVT yêu cầu Vietnam Airlines phối hợp với Cục HKVN rà soát lại và Cục đã có văn bản báo Bộ GTVT về những nội dung trên.

 Tình hình hoạt động và khai thác slot giữa Việt Nam – Vương quốc Anh

Theo quy định của Hiệp định hàng không Việt Nam và Vương quốc Anh cũng như Thỏa thuận về khai thác giữa hai Nhà chức trách hàng không hai nước, các bên có thể chỉ định nhiều hãng hàng không khai thác, không hạn chế điểm đến và các hãng  hàng không được chỉ định mỗi bên được phép khai thác với tần suất 14 chuyến/tuần/chiều.

Trên cơ sở này, Vietnam Airlines đã khai thác 02 đường bay từ Hà Nội/Tp Hồ Chí Minh đến London từ cuối năm 2011. Đến thời điểm Lịch bay mùa Hè 2019, Vietnam Airlines khai thác 07 chuyến/tuần trên các đường bay giữa hai nước. Các hãng hàng không Vương quốc Anh không khai thác các đường bay giữa  hai nước.

Do ảnh hưởng của dịch Covid-19, Vietnam Airlines đã phải dừng hoạt động khai thác thường lệ các đường bay này và chỉ bắt đầu khai thác trở lại từ 01 đến 02 chuyến/tuần trên đường bay Hà Nội - London Heathrow từ Lịch bay mùa Hè 2022.

Cũng từ Lịch bay mùa Hè 2022, Bộ GTVT Vương quốc Anh yêu cầu các hãng hàng không phải đảm bảo tỷ lệ khai thác là 70% để có thể giữ slot lịch sử tại các cảng hàng không. Do ảnh hưởng của dịch Covid-19, Vietnam Airlines khó duy trì được tỷ lệ này và có đề nghị Cục HKVN có văn bản gửi Nhà chức trách hàng không Vương quốc Anh đề nghị hỗ trợ việc duy trì slot lịch sử cho Vietnam Airlines tại sân bay London Heathrow.

Trong năm 2022, Cục HKVN đã hai lần gửi thư và đã có buổi làm việc với Nhà chức trách hàng không Vương quốc Anh đề nghị hỗ trợ việc duy trì slot lịch sử cho Vietnam Airlines tại sân bay London Heathrow nhưng không được đáp ứng do Tổ chức điều phối của Vương quốc Anh là cơ quan độc lập và Bộ GTVT Vương quốc Anh không thể can thiệp vào hoạt động của cơ quan này.

Do ảnh hưởng của dịch Covid-19, Vietnam Airlines không duy trì được tỷ lệ trên và đã không giữ được slot lịch sử cho Lịch bay mùa Hè 2023 tại sân bay London Heathrow (07 chuyến/tuần). Hiện tại (Lịch bay mùa Hè 2023), Vietnam Airlines khai thác 03 chuyến/tuần trên đường bay Hà Nội-London Heathrow, 02 chuyến/tuần trên đường bay Tp Hồ Chí Minh -London Heathrow với các slot được cấp mới (không ghi nhận lịch sử cho mùa Hè 2024).

Tình hình hoạt động và khai thác slot giữa Việt Nam - Trung Quốc

Theo Hiệp định vận tải hàng không Việt Nam-Trung Quốc và Hiệp định vận tải hàng không ASEAN-Trung Quốc, các bên có thể chỉ định nhiều hãng hàng không khai thác, không hạn chế điểm đến và các hãng hàng không Việt Nam và Trung Quốc có thể khai thác không hạn chế quyền vận chuyển hàng không 3,4 giữa hai nước.

Năm 2019 (trước dịch Covid-19), thị trường hàng không Việt Nam-Trung Quốc có 14 hãng hàng không của hai nước khai thác, trong đó 11 hãng hàng không Trung Quốc và 03 hãng hàng không Việt Nam.       

Do ảnh hưởng của dịch Covid-19, các hãng hàng không hai nước đã phải dừng mọi hoạt động khai thác vận chuyển hành khách mà chỉ còn duy trì một số chuyến bay chở hàng hóa.

Sau đó, vào đầu tháng 3 năm 2023, CAAC thông báo về việc chính sách sử dụng slot với các hãng hàng không. Theo đó các hãng hàng không nước ngoài phải đáp ứng tỷ lệ sử dụng 80:20 để được xem xét lịch sử và áp dụng các biện pháp miễn trừ về việc sử dụng slot của Lịch bay mùa hè 2023 cho các hãng hàng không nước ngoài trên nguyên tắc có đi, có lại.

Lịch bay Mùa Hè 2023 củaVietnam Airlines đang khai thác 05 đường bay thường lệ từ Hà Nội, Tp Hồ Chí Minh đi Bắc Kinh, Thượng Hải và Quảng Châu với tổng tần suất 19 chuyến/tuần. Vietnam Airlines cũng đang khai thác theo hình thức thuê chuyến thường lệ từ Cam Ranh, Phú Quốc, Đà Nẵng đến 14 điểm ở Trung Quốc với tổng tần suất 25 chuyến/tuần.

Bên cạnh đó, 07 hãng hàng không Trung Quốc khai thác 10 đường bay từ 09 thành phố của Trung Quốc đến Hà Nội và Tp Hồ Chí Minh với tổng tần suất 93 chuyến bay khứ hồi/tuần.

Tuy nhiên, các hãng hàng không Việt Nam mới chỉ khai thác được khoảng 25% và các hãng hàng không Trung Quốc đạt khoảng 38% khối lượng so với giai đoạn trước dịch Covid-19 (Năm 2019).

Tình hình hoạt động và khai thác slot giữa Việt Nam - Ấn Độ

Theo Hiệp định vận chuyển hàng không Việt Nam-Ấn độ, các bên có thể chỉ định nhiều hãng hàng không khai thác, không hạn chế điểm đến. Việc khai thác cụ thể được thực hiện theo Biên bản ghi nhớ (MOU) giữa hai Nhà chức trách hàng không Việt Nam và Ấn Độ vào Tháng 1/2023.

Trên cơ sở Hiệp định hàng không và MOU nêu trên, các hãng hàng không Việt Nam đang khai thác 28 chuyến/tuần từ Hà Nội và Tp Hồ Chí Minh đến New Delhi và Mumbai (Vietnam Airlines 14 chuyến/tuần, VietJet Air 14 chuyến/tuần.

Theo quy định về tải cung ứng được phép trong MOU, các hãng Việt Nam đã khai thác hết tải cung ứng được phép đến các điểm là thành phố lớn tại Ấn Độ (28 chuyến/tuần) trong khi các hãng Ấn Độ khai thác 14 trên tổng số 28 chuyến được phép.

Hiện tại, các hãng hàng không Việt Nam đều có nhu cầu tăng tần suất khai thác trên các đường bay đến 04 điểm thành phố lớn tại Ấn Độ và có kiến nghị nâng tần suất khai thác, tiến tới dỡ bỏ hoàn toàn hạn chế về tải cung ứng trên các đường bay đến 04 điểm thành phố lớn tại Ấn Độ.

Về việc bay chờ tại Cảng HKQT Tân Sơn Nhất

Theo thống kê của Cảng HKQT Tân Sơn Nhất, hiện tại đang là mùa mưa ở miền Nam. Trong tháng 6/2023, thường xuyên có mưa vào các khung giờ chiều, tối tại Cảng HKQT Tân Sơn Nhất và có tới 18 ngày trong tháng bị ảnh hưởng. Vì lý do này, nhiều chuyến bay đến Cảng HKQT Tân Sơn Nhất phải bay chờ cho đến khi đảm bảo hạ cánh theo quy định.

Theo thống kê của Trung tâm quản lý Luồng không lưu thuộc Tổng Công ty Quản lý bay Việt Nam (VATM), tổng số chuyến bay phải bay chờ tại Cảng HKQT Tân Sơn Nhấttrong tháng 6/2023 là 571 chuyến, trong đó 561 chuyến là phải bay chờ vì lý do thời tiết. Các chuyến còn lại là do các lý do khác. Tỷ lệ chuyến bay phải bay chờ là 5% so với tổng số chuyến bay đến. Đặc biệt, ngày 04/6/2023 có 101 chuyến, ngày 28/6 có 86 chuyến và cao nhất là ngày 29/6, có tới 109 chuyến bay phải bay chờ vì lý do thời tiết.

Quan điểm của Cục HKVN về hoạt động khai thác và slot

- Đối với Vương quốc Anh: Do Bộ GTVT Vương quốc Anh đã thông báo chính thức tại cuộc họp với Cục HKVN bên lề DGCA-57 cũng như thư trả lời đề nghị của Cục HKVN về việc hỗ trợ Vietnam Airlines giữ slot lịch sử tại London Heathrow, việc tiếp tục gửi thư đề nghị hỗ trợ sẽ không mang lại tác dụng.

Bên cạnh đó, việc áp dụng nguyên tắc có đi, có lại đối với các hãng hàng không Vương quốc Anh trong việc xác nhận slot là không khả thi vì các hãng hàng không Vương quốc Anh không khai thác đến Việt Nam.

- Đối với Trung Quốc: hoạt động khai thác đến Trung Quốc đang hồi phục ở mức thấp và các hãng hàng không Việt Nam đang sử dụng các slot lịch sử mà không gặp khó khăn gì từ phía Trung Quốc. Vấn đề các hãng hàng khôngViệt Nam đang gặp phải là không duy trì được tỷ lệ sử dụng slot tại các sân bay của Trung Quốc trong lịch bay mùa Hè 2023 để có thể giữ slot lịch sử cho mùa hè 2024.

Để giải quyết vấn đề này, cần thiết có sự đồng ý của Bộ Giao thông vận tải cũng như Nhà chức trách hàng khônghai nước đối với việc bảo lưu slot lịch sử. Cục HKVN sẵn sàng hỗ trợ và tạo điều kiện cho các hãng hàng không hai nước trong việc mở rộng hoạt động khai thác, đáp ứng nhu cầu phục hồi du lịch quốc tế đến việt Nam.

- Đối với Ấn Độ: vấn đề không phải là khó khăn khi xin xác nhận slot từ phía Ấn Độ mà là các hãng hàng không Việt Nam đã khai thác thác hết tải cung ứng đến 04 điểm thành phố lớn ở Ấn Độ theo quy định trong MOU giữa hai Nhà chức trách hàng không.

Cục HKVN đã thông qua các kênh ngoại giao để đề nghị Ấn Độ xem xét tăng tần suất trên các đường bay đến 04 điểm thành phố lớn ở Ấn Độ. Tuy nhiên phía Ấn Độ không có phản hồi. Cục HKVN cho rằng, việc các hãng Ấn Độ chưa khai thác hết tải cung ứng được phép là nguyên nhân khiến phía bạn chưa xem xét đề nghị này.

Để đáp ứng nhu cầu khai thác của các hãng hàng không Việt Nam, cần thiết phải tiếp tục đề nghị phía Ấn Độ xem xét việc nâng tần suất khai thác, tiến tới dỡ bỏ hoàn toàn hạn chế về tải cung ứng trên các đường bay đến 04 điểm thành phố lớn tại Ấn Độ. Nội dung này đã được Cục HKVN báo cáo Bộ GTVT.

Quan điểm của Cục HKVN về việc bay chờ tại Cảng HKQT Tân Sơn Nhất

Thống kê của VATM và Cảng HKQT Tân Sơn Nhất cho thấy 561/571 chuyến bay với tỷ lệ trên 98% các chuyến bay phải bay chờ tại Cảng HKQT trong tháng 6/2023 có nguyên nhân từ lý do thời tiết. Một số ngày có số chuyến bay chờ cao, chiếm từ 20-30% tổng số chuyến bay đến trong ngày như đã nêu trên.

Cục HKVN luôn đồng hành và hỗ trợ các hãng hàng không

Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ GTVT về việc khôi phục hoạt động vận tải hàng không quốc tế sau dịch Covid-19, từ cuối năm 2021 cho đến nay, Cục HKVN luôn đồng hành và hỗ trợ các hãng hàng không trong việc khôi phục tiến tới hồi phục hoàn toàn mạng đường bay quốc tế.

Cục HKVN đã tích cực và chủ động trao đổi với các Nhà chức trách hàng không các nước, đặc biệt là Trung Quốc và Ấn Độ để hỗ trợ cũng như tháo gỡ khó khăn cho hoạt động khai thác của các hãng hàng không Việt Nam.

Cục HKVN cũng tranh thủ các diễn đàn quốc tế để gặp gỡ các nhà chức trách, cơ quan liên quan của các quốc gia đối tác để trao đổi thông tin, đề xuất các giải pháp khôi phục và thúc đẩy hoạt động khai thác quốc tế đi/đến Việt Nam. Bên cạnh đó, Cục cũng tổ chức nhiều hội nghị với các hãng hàng không Việt Nam để tìm hiểu và tháo gỡ khó khăn cho các hãng hàng không Việt Nam. Tại các Hội nghị này, Cục HKVN không ghi nhận bất cứ ý kiến nào từ các hãng hàng không liên quan đến việc khó khăn khi xin xác nhận slot tại Trung Quốc.

Kiến nghị của Cục HKVN với Bộ GTVT

- Cho phép việc giữ slot lịch sử trên cơ sở “có đi có lại” trong trường hợp các hãng hàng không Việt Nam và Trung Quốc không sử dụng hết slot trong Lịch bay mùa Hè 2023.

-Chỉ đạo các đơn vị đẩy nhanh quá trình xây dựng Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 29/2021/TT-BGTVT ngày 30/11/2021 nội dung về điều phối slot (Cục HKVN đã có văn bản báo cáo Bộ về nội dung này).

- Có văn bản gửi Bộ GTVT Trung Quốc đề nghị hỗ trợ trong việc xác nhận các slot mới tại các sân bay Trung Quốc theo nhu cầu của các hãng hàng không Việt Nam trong Lịch bay mùa Đông 2023.

- Thông qua các kênh ngoại giao, tiếp tục đề nghị Ấn Độ tổ chức vòng trao đổi ý kiến liên quan đến việc tăng tần suất khai thác, tiến tới tự do hóa khai thác các thương quyền 3, 4 đến 04 thành phố chính của Ấn Độ. Kiến nghị đưa nội dung này vào chương trình làm việc của các đoàn công tác cấp cao của Chính phủ./.