Khơi thông động lực, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045

Trong bối cảnh thế giới đang chuyển dịch mạnh mẽ sang mô hình phát triển xanh, kinh tế số và giảm phát thải, vấn đề bảo đảm an ninh năng lượng trở thành yếu tố cốt lõi quyết định sức cạnh tranh, tốc độ tăng trưởng và mức độ bền vững của mỗi quốc gia. Việt Nam, với nền kinh tế tăng trưởng nhanh, nhu cầu năng lượng lớn và cam kết mạnh mẽ tại COP26 về phát thải ròng bằng “0”, càng cần một chiến lược dài hạn, toàn diện và đột phá để bảo đảm an ninh năng lượng trong giai đoạn mới.

Trên tinh thần đó, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 70-NQ/TW ngày 20/8/2025 về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, xác định rõ tầm quan trọng của việc chủ động nguồn cung, hiện đại hóa hệ thống năng lượng và thúc đẩy chuyển đổi xanh trong toàn xã hội.

Ngay sau đó, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 328/NQ-CP ngày 13/10/2025, phê duyệt Chương trình hành động nhằm tổ chức triển khai đồng bộ, quyết liệt và hiệu quả những mục tiêu, nhiệm vụ mà Bộ Chính trị đề ra. Hai nghị quyết quan trọng này tạo thành định hướng chiến lược, là kim chỉ nam cho quá trình phát triển năng lượng của đất nước trong nhiều thập kỷ tới.

Nghị quyết số 70-NQ/TW nhấn mạnh yêu cầu bảo đảm vững chắc an ninh năng lượng quốc gia, coi đây là nền tảng của phát triển kinh tế – xã hội, quốc phòng – an ninh và nâng cao chất lượng cuộc sống của Nhân dân.

Theo đó, Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030 phải bảo đảm đủ năng lượng cho nhu cầu phát triển, với tổng cung năng lượng sơ cấp đạt khoảng 150 đến 170 triệu tấn dầu quy đổi; tổng công suất nguồn điện đạt từ 183 đến 236 GW; hệ thống điện phải đạt trình độ thông minh, hiện đại, có khả năng kết nối khu vực; đồng thời tỷ lệ năng lượng tái tạo tăng lên mức 25 đến 30% trong tổng cung năng lượng.

Để hiện thực hóa những mục tiêu lớn này, Nghị quyết số 328/NQ-CP của Chính phủ đã cụ thể hóa bằng hệ thống nhiệm vụ toàn diện trên tất cả các lĩnh vực quản lý nhà nước về năng lượng.

Theo Chương trình hành động, Chính phủ yêu cầu tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo từ Trung ương đến địa phương, nâng cao nhận thức của toàn xã hội về tầm quan trọng của an ninh năng lượng; rà soát, hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật còn chồng chéo, bất cập; tháo gỡ các điểm nghẽn trong quy hoạch, cấp phép, huy động vốn và triển khai dự án năng lượng.

Chính phủ đặt mục tiêu cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính, giảm từ 30 đến 50% thời gian giải quyết các thủ tục về đầu tư và kinh doanh năng lượng, tạo lập môi trường minh bạch, thuận lợi cho doanh nghiệp và các nhà đầu tư trong và ngoài nước .

Một nội dung quan trọng được cả hai nghị quyết nhấn mạnh là yêu cầu phát triển đa dạng các nguồn năng lượng, đặc biệt ưu tiên khai thác, sử dụng hiệu quả năng lượng tái tạo và các nguồn năng lượng sạch. Điện gió ngoài khơi, điện mặt trời, điện sinh khối, các mô hình sản xuất hydrogen và amoniac xanh được xác định là hướng đi tất yếu trong bối cảnh biến đổi khí hậu và xu thế chuyển dịch năng lượng toàn cầu.

Đồng thời, Việt Nam cũng chú trọng phát triển nguồn điện khí LNG, nâng cấp hệ thống dự trữ xăng dầu quốc gia, đẩy mạnh thăm dò, khai thác dầu khí trong nước để giữ vững sự tự chủ về nguồn cung.

Việc nghiên cứu khôi phục chương trình điện hạt nhân theo lộ trình phù hợp cũng được đặt ra, hướng tới đáp ứng nhu cầu điện năng ngày càng tăng trong giai đoạn 2030–2045

Song song với phát triển nguồn cung, nhiệm vụ nâng cấp hệ thống hạ tầng năng lượng được đặt ra hết sức cấp bách. Với tốc độ phát triển các dự án điện gió, điện mặt trời trong thời gian qua, việc bảo đảm khả năng hấp thụ và truyền tải của lưới điện trở thành yếu tố then chốt. Nghị quyết 328/NQ-CP yêu cầu chú trọng đầu tư hệ thống truyền tải thông minh, hiện đại, có khả năng kết nối khu vực, đồng thời tạo điều kiện cho khu vực tư nhân tham gia đầu tư theo phương thức PPP, nhằm giảm áp lực cho ngân sách nhà nước và nâng cao hiệu quả quản lý, vận hành lưới điện quốc gia.

Cả hai nghị quyết đều xem sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả là giải pháp trọng tâm, cấp thiết. Trong bối cảnh nhu cầu năng lượng tăng nhanh, việc tiết kiệm năng lượng không chỉ là trách nhiệm của các cơ quan, doanh nghiệp mà còn là quyền lợi của mỗi người dân. Chính phủ yêu cầu đẩy mạnh thực hiện Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật mới; loại bỏ thiết bị tiêu hao điện năng lạc hậu; đồng thời thúc đẩy các mô hình kinh tế tuần hoàn, tăng cường ứng dụng công nghệ thu hồi và lưu trữ carbon, giảm phát thải trong các ngành sử dụng nhiều năng lượng như công nghiệp, giao thông, xây dựng.

Bên cạnh đó, việc đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng khoa học – công nghệ tiên tiến trong ngành năng lượng được xác định là nhiệm vụ đột phá. Việt Nam đặt mục tiêu từng bước làm chủ công nghệ sản xuất thiết bị năng lượng, phát triển công nghiệp hỗ trợ, hình thành các tập đoàn mạnh đủ năng lực thực hiện các dự án quy mô lớn, hiện đại. Đây là nền tảng để nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, giảm phụ thuộc vào nhập khẩu thiết bị, thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong nước.

Nghị quyết 70-NQ/TW và Nghị quyết 328/NQ-CP không chỉ định hướng chiến lược mà còn thể hiện quyết tâm chính trị mạnh mẽ của Đảng và Nhà nước trong việc xây dựng một nền năng lượng tự chủ, bền vững và hiện đại.

Để hiện thực hóa những mục tiêu lớn lao ấy, cần sự vào cuộc đồng bộ của toàn hệ thống chính trị, sự chủ động, sáng tạo của cộng đồng doanh nghiệp và sự đồng hành của mỗi người dân trong việc sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả, hướng tới một tương lai xanh hơn, bền vững hơn cho đất nước.

Với tầm nhìn dài hạn, giải pháp toàn diện và tinh thần đổi mới mạnh mẽ, hai nghị quyết quan trọng này sẽ mở ra một giai đoạn phát triển mới, góp phần đưa Việt Nam trở thành quốc gia có nền năng lượng hiện đại, xanh, bền vững, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh, bền vững và nâng cao vị thế trên trường quốc tế./.

(Phòng KHCN&MT)